Ο Γ. Βοσκόπουλος προσεγγίζει την νέα τουρκική επιθετικότητα προς τις γειτονικές της χώρες. Το ρίσκο του Ταγίπ Ερντογάν και ο ρόλος των ξένων δυνάμεων.
Ο Τ. Ερντογάν επέλεξε να προκαλέσει το διεθνή παράγοντα και να υπονομεύσει την ασφάλεια στη νοτιο-ανατολική Μεσόγειο. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργεί στρατηγικά και όχι μόνο διλλήματα που καθιστούν την Τουρκία αποσταθεροποιητικό παράγοντα. Οι επιλογές της πολιτικής ηγεσίας της γείτονος πηγάζουν ιδεολογικά και στρατηγικά από εκφάνσεις του νέο-οθωμανισμού οι οποίες αποτελούν άξονα της νέας τουρκικής στρατηγικής και την αυτοπαγιδεύουν.
Η Άγκυρα αναπτύσσει μία ρητορική επικίνδυνη για την περιφερειακή ασφάλεια. Η επίσκεψη Ερντογάν στην Αίγυπτο υπό τις παρούσες συνθήκες επιβαρύνει τις σχέσεις της χώρας με το Ισραήλ και υπονομεύει την προβληματική πλέον προσέγγιση του Τελ Αβίβ με το Κάιρο. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν η Τουρκία είναι διατεθειμένη να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια στην περιοχή και να αντιπαρατεθεί με τα στρατηγικά συμφέροντα ισχυρών εξωσυστημικών παικτών. Η δραματική επιδείνωση των σχέσεων με το Ισραήλ, οι απειλές κατά της Κύπρου και η άρνηση της Άγκυρας να αναγνωρίσει έμπρακτα τα κυριαρχικά δικαιώματα της Λευκωσίας διαμορφώνουν ένα συγκρουσιακό περιβάλλον. Στην περίπτωση της Κυπριακής ΑΟΖ η επιτυχία της Λευκωσίας να καταστήσει de facto και de jure την προάσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου ένα μη διμερές ζήτημα αναδεικνύει τους κινδύνους που ενέχει για την Άγκυρα η όποια στρατιωτική εμπλοκή της.
Μέχρι σήμερα η Τουρκία χρησιμοποιεί αποτελεσματικά την απειλή χρήσης βίας έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου. Ωστόσο η παρούσα πολιτική της Άγκυρας διαπερνά δυο ευαίσθητες και αλληλεπικαλυπτόμενες σφαίρες, αυτή της διεθνούς πολιτικής και αυτή της γεωοικονομίας. Απέναντι της δεν βρίσκεται η διαχρονικά φοβισμένη και σήμερα υπό διεθνή κηδεμονία Ελλάδα και η πολιτικά ασταθής Κύπρος αλλά εκπρόσωποι του σκληρού πυρήνα του διεθνικού κεφαλαίου.
Η Άγκυρα σήμερα αισθάνεται και είναι πολιτικά, στρατιωτικά και οικονομικά ισχυρή. Αυτό την καθιστά επικίνδυνη όχι μόνο λόγω των αντικειμενικών συντελεστών ισχύος που διαθέτει αλλά και της ανάγκης του Τ. Ερντογάν να πείσει την κοινή γνώμη της χώρας ότι είναι εξίσου αποτελεσματικός στον μεγαλοϊδεατισμό με το Κεμαλικό κατεστημένο το οποίο αποψιλώνει συστημικά και συνταγματικά.
Ο στόχος αυτός αυτοπαγιδεύει επικίνδυνα την τουρκική ηγεσία σε ένα επιθετικό μπραβάντο και μιλιταρισμό. Στην περίπτωση της κυπριακής ΑΟΖ αν υποχωρήσει πιθανώς να εκληφθεί ως μία αποτυχία της πολιτικής ηγεσίας να προασπίσει «δίκαια» εθνικά συμφέροντα, επιλογή που θα πλήξει το προφίλ του Τ. Ερντογάν. Αν αποτολμήσει να παρεμποδίσει με στρατιωτικά μέσα τις έρευνες μπορεί να ενεργοποιήσει μία αντιπαράθεση με απρόβλεπτες συνέπειες, ιδιαίτερα αν το Ισραήλ τηρήσει τη δέσμευση του να εγγυηθεί την ασφάλεια των κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Η τελική επιλογή της Άγκυρας θα είναι αποτέλεσμα όχι μόνο του ορθολογισμού ή μη της τουρκικής ηγεσίας αλλά και της αποφασιστικότητας των λοιπών εμπλεκομένων να προασπιστούν τα ενεργειακά τους συμφέροντα.
Γράφει ο Γιώργος Βοσκόπουλος
Επίκουρος Καθηγητής- Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, Πανεπιστημίου Μακεδονίας